Pengenalan
Permintaan yang tinggi terhadap tenaga elektrik telah menyebabkan banyak negara-negara maju memberi perhatian terhadap tenaga nuklear. Terdapat perbezaan pendapat terhadap isu penggunaan tenaga nuklear sebagai tenaga alternatif selain daripada bahan api fosil. Bahan api nuklear seperti uranium dapat menjanakan logi nuklear yang dapat mengeluarkan tenaga elektrik. Uranium menerusi tindak balas berantai (chain reaction) akan menghasilkan tenaga haba yang tinggi yang dapat menukarkan air menjadi wap air. Wap air ini mempunyai tekanan yang tinggi hingga dapat memusingkan turbin dan seterusnya tenaga elektrik dapat dihasilkan.
Tindak balas berantai uranium yang digunakan dalam reaktor nuklear hendaklah
dikawal untuk mengelakan letupan yang dahsat yang menjejaskan alam sekitar.
Proses pengawalan tindak balas berantai uranium ini adalah suatu proses
yang rumit dan memerlukan kecekapan peralatan dan kepakaran manusia berada
di tahap yang optimum. Selain daripada itu tindak balas berantai uranium
akan menghasilkan radiasi yang dikeluarkan oleh isotop uranium. Kemudaratan
yang terhasil di dalam industri nuklear menjadi isu hangat di peringkat
antara bangsa.
PRO TERHADAP PENGGUNAAN TENAGA NUKLEAR
Pembakaran bahan api fosil menyumbangkan 57% faktor berlakunya kesan
rumah hijau. Gas karbon dioksida yang dihasilkan oleh pembakaran bahan
api fosil adalah tinggi manakala tiada pembebasan gas tersebut di dalam
reaktor nuklear. Tetapi gas karbon dioksida banyak dibebaskan ke atmosfera
untuk menghasilkan uranium bermutu tinggi yang digunakan di dalam reaktor
nuklear. Jumlah gas karbon dioksida yang di dibebaskan ke atmosfera untuk
menghasilkan uranium bermutu tinggi adalah lebih banyak berbanding dengan
apa yang dihasilkan oleh pembakaran bahan api fosil.
Perlombongan Dan Febrikasi Uranium.
Uranium banyak dijumpai di Amerika Syarikat, Kanada, Australia, Afrika Selatan dan Russia. Kerja-kerja melombong uranium adalah permulaan terbitnya isu-isu global yang menjadi mimpi yang menakutkan kepada ramai pencinta alam.
Terdapat dua jenis lombong uranium;
Uranium adalah bahan radioaktif yang tidak setabil. Ia akan mengalami pereputan yang berterusan sehinggalah ia stabil menjadi plumbum. Bijih uranium mengandungi banyak bahan radioaktif yang membawa mudarat kepada hidupan. Salah satu bahayanya ialah uranium membebaskan radium dan gas radon. Gas radon boleh menyebabkan kanser paru-paru. Radium boleh masuk ke badan manusia secara terus atau melalui makanan dan air. Radium juga boleh menjejaskan kesihatan manusia dan boleh menyebabkan berbagai-bagai jenis kanser. Gas radon yang dibebaskan semasa kerja-kerja melombong dijalankan bukan sahaja membahayakan pekerja-pekerjanya tetapi ia akan mencemarkan alam sekitar.
Peratus uranium yang terkandung di dalam batu batan adalah sangat rendah
iaitu diantara 0.1 hingga 1 peratus sahaja. Bayangkan betapa banyak timbuanan
batu batan yang tidak diperlukan. Kawasan perlombongan akan dibiarkan begitu
sahaja kerana kawasan tersebut tidak baik untuk dijadiakan penempatan penduduk.
Sebagai contoh: kawasan Aborogines di Australia tidak lagi sesuai untuk
dijadikan kawasan perumahan kerana ia telah tercemar.
Pengilangan Uranium
Uranium yang diperolehi daripada perlombongannya, tidak boleh digunakan secara terus ke dalam reaktor nuklear. Ia perlu diperkayakan dimana kepekatan uranium akan dipertingkatkan daripada satu peratus menjadi 75 peratus. Bijih uranium akan dilarutkan ke dalam larutan asid sulfurik pekat. Larutan ini seterusnya dibiarkan di dalam tasik atau kolam yang besar secara terbuka yang dikenali sebagai empangan amang atau tahi lombong (tailings dam). Lebih kurang 80 peratus daripada bahan radioaktif yang dihasilkan daripada bijihnya tertinggal di dalam empangan amang. Bahan radioaktif yang tertinggal ini akan membebaskan gas redon dan debu-debu radioaktif ke atmosfera. Selain daripada itu bahan-bahan seperti sainida, arsenik, plumbum dan raksa turut mencemari kawasan persekitaran.
Umumnya orang akan memperkatakan bahawa gas karbon dioksida banyak dihasilkan oleh pembakaran bahan api fosil manakala reaktor nuklear tidak membebaskan gas karbon dioksida. Sebenarnya gas karbon dioksida turut dibebaskan semasa proses memperkayakan uranium. Gas karbon dioksida yang dibebaskan semasa pengilangan bijih uranium bagi setiap unit elektrik adalah satu per enam daripada karbon dioksida yang dihasilkan oleh pembakaran bahan api fosil. Walau bagaimana pun ia turut menyumbang kepada pertambahan kuantiti gas karbon dioksida yang akhirnya memberi kesan rumah hijau.
Salah satu kejadian yang buruk yang berlaku ke atas empangan angam ialah
di Amerika Syarikat di mana ia telah pecah menyebabkan lebih 100 juta gelen
sisa larutan bersama-sama lebih 1,100 tan sisa pepejal yang dikeluarkan
daripada kilang memproses bijih uranium mengalir ke dalam sungai Rio Puerco.
Penyimpanan Uranium Yang Telah Diperkaya
Uranium yang telah diperkaya akan disimpan di dalam bekas khas sama
ada terdiri daripada logam atau pun bekas kaca. Risiko terhadap penyimpanan
uranium yang telah diperkaya tetap ada. Kebocoran alat penyimpan, bencana
alam, sabotaj, kecurian dan berbagai-bagai lagi akan memberi kesan yang
negatif. Selama ini tidak berlaku sesuatu yang buruk terhadap penyimpanan
uranium yang telah diperkaya tetapi kemungkinan untuk terjadinya keadaan
itu tetap ada.
Pengangkutan Bahan-Bahan Nuklear
Bahan api nuklear diangkut daripada kilang pemprosesannya ke loji nuklear dengan berbagai-bagai kaedah. Kaedah yang mudah ialah dengan menggunakan jalan darat iaitu dengan menggunakan lori kontena yang dikawal ketat atau menggunakan pengangkutan keretapi. Walau apa pun jenis pengangkutan yang digunakan, risiko terhadap berlakunya kemalangan tetap ada.
Kebocoran alat penyimpan, kemalangan, bencana alam, sabotaj, kecurian dan berbagai-bagai lagi akan memberi kesan yang negatif.
Sebagai contoh: pada 4 Febuari 1997 sebuah keretapi yang membawa bekalan bahan api nuklear milik kerajaan German telah tergelincir daripada landasan. Kejadian berlaku hanya 500 meter daripada sempadan Perancis - German.
Pada 13 Januari 1997 dunia telah dikejutkan dengan pelayaran yang penuh kontroversi sebuah kapal yang penuh dengan sisa nuklear daripada pelabuhan Cherbourg, Peranchis ke Jepun. Banyak negara dan pertubuhan-pertubuhan pencinta alam membantah pelayaran yang merbahaya ini. Kapal tersebut membawa bungkah-bungkah kaca berisi sisa nuklear yang mempunyai 20,500,000 curies bahan radioaktif. Jika seseorang itu berada satu meter daripada bungkah kaca tersebut, maka ia akan terkena radiasi yang amat tinggi dan dalam masa kurang daripada satu minit sahaja ia akan mati. Bayangkanlah jika kapal ini karam di laut, pencemaran laut akan berlaku dengan teruknya.
Banyak negara yang membantah pelayaran ini kerana khuatirkan kepada pencemaran yang boleh berlaku sekiranya kapal ini mengalami kemalangan. Walau bagaimana pun kapal tersebut telah selamat sampai pelabuhan Mutsu Ogawara Jepun pada 18 March 1997.
Persoalannya;
Mengapakah Jepun mengimpot sebegitu banyak sisa nuklear?
Apakah yang hendak dilakukan ke atas sisa nuklear tersebut?
Adakah teknologi Jepun dapat mengitar semula sisa radioaktif?
Masa akan menentukan segala-galanya.
Reaktor Nuklear
Perangkaan tahun 1996 menunjukkan sebanyak 440 reaktor nuklear perdagangan beroperasi untuk menjana tenaga elektrik di seluruh dunia. Tujuan pembinaan reaktor nuklear adalah baik iaitu dapat membekalkan kuasa elektrik. Tetapi persoalan yang timbul, adakah reaktor nuklear yang menjanakan kuasa elektrik benar-benar selamat?
Reaktor nuklear sentiasa di dalam keadaan selamat jika peranti kritikal
(critical device) berfungsi dengan sempurna, jika kakitangan yang terlibat
mematuhi arahan-arahan kerja dengan cekap, jika tiadanya berlaku sabotaj,
jika tiada kecurian bahan radioaktif semasa kerja-kerja pemindahan bahan
api nuklear, jika tiada kekacauan atau rusuhan di dalam negeri, jika tiada
peperangan berlaku, dan jika dapat menghalang kehendak Tuhan.
(Hannes Alfven - Novel Laurete, Physics)
Kecekapan peralatan dapat ditingkatkan 100 peratus tetapi bagaimana
pula dengan kecekapan manusia? Adalah mustahil untuk mendapatkan kecekapan
manusia yang seratus peratus sempurna. Umpamanya: terdapat 40,000 injap
yang yang mengawal operasi di loji nuklear berbanding dengan 4,000 sahaja
di loji minyak. Sebarang kerosakan pada injap ini akan mengakibatkan berlakunya
kebocoran dan bahan radioaktif akan mengancam keselamatan manusia sejagat.
Beberapa aspek-aspek untuk menjamin keselamatan reaktor nuklear;
Rentetan peristiwa yang melibatkan kemalangan di loji nuklear;
Tangki yang mengandungi sisa radioaktif telah meletup. Kawasan yang
mengalami bencana merangkumi beberapa ratus kilometer daripada tempat kejadian.
Sebanyak 30 bandar dan kampung telah ditinggalkan kosong. Seramai 10,000
mangsa telah dipindahkan.
Sebuah reaktor yang menghasilkan plutonium telah terbakar dan kematian
adalah 33 orang manakala beribu-ribu yang lain terdedah kepada bahan-bahan
radioaktif. Kawasan yang tercemar dengan radioaktif meliputi 516 km persegi.
Seorang pekerja telah menggunakan api lilin untuk menguji kebocoran
paip yang mengakibatkan kebakaran berlaku. Walau bagaimana pun loji tersebut
dapat diselamatkan.
Air penyejuk untuk reaktor nuklear telah kering dan berlakulah kerosakkan
yang teruk pada reaktor nuklear. Seramai 144,000 penduduk telah dipindahkan
dan kawasan yang terjejas merangkumi 16 kilometer daripada tempat kejadian.
Kerja-kerja pembersihan adalah melebihi US$ I billion walhal kos pembinaannya
adalah US$ 700 juta sahaja.
Anggaran daripada Agensi Tenaga Atom Antarabangsa (International Atomic Energy Agency, IAEA), pada tahun 1992 jumlah simpanan bahan api nuklear dunia ialah 125,000 tan dan dijangkakan pada tahun 2000 jumlah simpanan bahan api nuklear dunia meningkat menjadi 200,000 tan. Bayangkan berapa banyak sisa nuklear yang dilonggokkan untuk menghasilkan sedemikian banyak bahan api nuklear dan berapa tinggi kemusnahan yang boleh disebabkan olehnya.
Sisa nuklear dihasilkan disemua peringkat bermula di peringkat melombong uranium hinggalah ke peringkat penjanaan kuasa elektrik di dalam loji nuklear. Sisa nuklear wujud dalam tiga bentuk utama iaitu pepejal, cecair dan gas. Sisa nuklear terbahagi kepada dua iaitu sisa peringkat rendah (low level waste) dan sisa peringkat tinggi (high level waste). Kedua-duanya adalah sangat merbahaya kepada segala penghidupan di dunia ini.
Sisa radioaktif mempunyai separuh hayat (half life) yang sangat lama.
Separuh hayat ialah masa yang diperlukan bagi bahan radioaktif untuk menyusut
menjadi separuh daripada jisim asalnya. Sebagai contoh: separuh hayat bagi
plutonium-238 adalah 86 tahun manakala separuh hayat bagi plutonium-239
ialah 24,400 tahun. Penyusutan sesuatu bahan nuklear akan mengeluarkan
berbagai-bagai jenis radiasi yang dapat mengancam keselamatan dunia. Sisa
radioaktif diletakkan di dalam bekas logam atau bekas kaca sebelum disimpan
atau dibuang.
Kaedah-kaedah menyimpan atau membuang sisa radioaktif;
Banyak negara pengguna nuklear telah menanam sisa nuklear di dalam
tanah. Perbuatan ini mendapat bantahan keras daripada penduduk setempat
kerana bahaya-bahaya yang boleh ditimbulkan oleh sisa nuklear.
Salah satu tempat pembuangan sisa nuklear ialah di Perisai Canada di Amerika Syarikat. Sisa nuklear ditempatkan di ruang pembuangan yang dibena dengan kedalaman 500 hingga 1000 meter dan melalui pengawasan yang rapi. Adakah kaedah-kaedah ini benar-benar selamat? Kejadian-kejadian gempa bumi, pergerakan tanah, pergerakan air bawah tanah, suhu yang tinggi dan tekanan boleh menyebabkan bekas penyimpan sisa radioaktif pecah dan akhirnya menyebabkan pencemaran bahan radioaktif.
Diantara tahun 1940 an hingga tahun 1970, Amerika Syarikat dan negara-negara
lain yang mempunyai industri nuklear telah membuang sisa radioaktif ke
dalam laut. Dalam tahun 1993, Rusia telah membuang sisa radioaktif sebanyak
900 tan ke dalam Laut Jepun.
Dewasa ini berjuta-juta penduduk Eropah terdedah kepada radiasi bahan radioaktif yang terhasil daripada sisa nuklear setiap hari daripada kilang plutonium di Sellafield, Britain dan di La Hague, Perancis. Bebilion-bilion liter sisa nuklear dibuang ke Lautan Atlantik dan Laut Utara. Bahan radioaktif telah dapat dikesan pada hidupan laut di kawasan berkenaan.
Perbuatan ini juga dapat bantahan kerana kestabilan air batu akibat
bahan radioaktif boleh dipertikaikan. Selain daripada itu kesan daripada
tekanan dan suhu yang rendah belum dapat menjamin keselamatan bahan radioaktif
itu daripada mencemari alam sekitar.
Usaha ini memang mempunyai risiko yang tinggi. Kemalangan kapal
angkasa pengangkut semasa pelancaran akan memburukkan lagi keadaan. Melepaskan
bahan radioaktif ke angkasa lepas atau ke matahari dengan menggunakan kapal
angkasa akan melibatkan perbelanjaan yang sangat tinggi.
Penutupan reaktor nuklear akan menghasilkan sisa nuklear yang cukup banyak. Ini disebabkan oleh semua peralatan yang digunakan di dalam reaktor nuklear telah menjadi bahan radioaktif. Reaktor nuklear yang tidak aktif tidak boleh ditutup begitu sahaja tetapi ia harus di lupuskan. Pelupusan reaktor nuklear bukanlah semudah yang disangka. Dimanakah hendak disimpan segala peralatan serta bangunan yang telah digunakan itu dengan selamat? Kos pelupusan sebuah rektor adalah cukup tinggi dimana anggarannya adalah mencapai 100 peratus daripada kos membina reaktor tersebut.
Rusia telah melupuskan 18 reaktor nuklearnya di mana tujuh daripadanya
telah dibuang ke dalam Laut Barents. Rusia sekali menjadikan Laut Jepun
sebagai tempat pembuangan dua buah reaktor nuklear yang telah dilupuskan.
Peristiwa ini telah membawa ketegangan diantara Jepun dan Rusia. Masyarakat
antarabangsa mengutuk perbuatan ini kerana ia dianggap tidak beretika.
Perlumbaan Senjata Nuklear
Apakah ada pertalian diantara senjata nuklear dengan loji nuklear yang mengeluarkan kuasa elektrik? Lebih sedekad Amerika Syarikat menafikan wujudnya pertalian diantara senjata nuklear dengan loji nuklear yang mengeluarkan kuasa elektrik dari segi maklumat, komponen dan bahan yang digunakan. Pada tahun 1981, Makmal Kebangsaan Los Alamos Amerika Syarikat mendedahkan bahawa tiada perbezaan diantara reaktor untuk ketenteraan dengan reaktor untuk elektrik.
Sebanyak 135 negara telah menandatangani "1968 Nuclear Nonproliferation Treaty" dimana persetujuan telah dicapai untuk membatasi pengeluaran senjata nuklear dan menolong antara satu sama lain dibidang pengeluaran tenaga elektrik yang menggunakan bahan api nuklear. Agensi Tenaga Atom Antarabangsa (International Atomic Energy Agency (IAEA) telah dikenalpasti untuk menangani masalah ini. Walau bagaimana pun Agensi Tenaga Atom Antarabangsa tidak dapat memantau kelengkapan nuklear milik India, Pakistan, Afrika Selatan, Argentina, Brazil, Pakistan dan beberapa negara lain mereka tidak tidak menandatangani "1968 Nuclear Nonproliferation Treaty". Secara umumnya kelengkapan nuklear milik China, Perancis, Britain, CIS dan Amerika Syarikat juga tidak diselia oleh Agensi Tenaga Atom Antarabangsa.
Terdapat bukti yang jelas bahawa Israel, Afrika Selatan, Pakistan, dan
India telah membuat kira-kira 200 senjata nuklear. Mereka menggunakan kemudahan-kemudahan
serta kelengkapan yang diperolehi daripada reaktor nuklear yang menjanakan
tenaga elektrik. Hanya dengan 10 kilogram plutonium diperlukan untuk membuat
bom nuklear sebagaimana yang dijatuhkan ke bandar Nagasaki, Jepun semasa
Perang Dunia Kedua.
Pepijat Alaf Baru Y2K
Kenyataan yang dikeluarkan oleh Institut Keselamatan Nuklear Perancis (French Institute of Nuclear Safety, IPSN) pada 4 Mei 1999 yang lepas adalah sangat membimbangkan. Kenyataan yang menyentuh tentang keselamatan logi nuklear yang menghasilkan kuasa elektrik terjejas oleh pepijat alaf baru Y2K.
Pepijat Y2K dijangkakan akan menjejaskan sistem komputer untuk berfungsi
dengan baik dan seterusnya akan menjejaskan operasi di reaktor nuklear.
Menjelang tahun 2000 nanti, para penyelidik meramalkan diantara 45 hingga
80 peratus sistem dalaman yang mengawal operasi di loji nuklear adalah
sensitif terhadap pepijat Y2K. Ada diantara komputer yang dijangkakan gagal
berfungsi dan seterusnya menyebabkan sistem di stesen jana kuasa akan terhenti.
Situasi ini akan menjadikan stesen jana kuasa itu mencapai tahap keselamatan
yang rendah. Masalah ini terjadi apabila komputer gagal untuk membezakan
diantara tahun 1900 dan tahun 2000 kerana tarikh yang telah diprogramkan
hanya menggunakan dua digit terakhir bagi sesuatu tahun. Ini akan menyebabkan
sistem yang mengawal operasi di stesen jana kuasa bercelaru.
KESAN-KESAN PENGGUNAAN NUKLEAR
Banyak negara yang ingin membangunkan teknologi nuklear kerana beranggapan bahawa kuasa nuklear adalah simbol kekuatan sesebuah negara. Pada peringkat permulaannya mereka berusaha mengadakan reaktor nuklear yang boleh mengeluarkan kuasa elektrik. Akhirnya mereka terjerumus kepada perlumbaan menghasilkan senjata nuklear. Kuasa politik di sesebuah negara juga memainkan peranan utama didalam masalah ini. Dunia dikejutkan dengan tuduhan Amerika Syarikat terhadap pengintipan oleh China terhadap teknologi nuklearnya. Amerika Syarikat menuduh kerajaan mencuri data-data sulit mengenai teknologi yang berkaitan dengan nuklear dari Makmal Kebangsaan Los Alamos Amerika Syarikat.
Peradaban manusia telah menjadi kacau bilau. Persaingan untuk menunjukkan
kuasa dan pengaruh menjadikan manusia makin rakus. Serangan siber (cybre
attacks) terhadap sistem komputer yang mengendalikan reaktor tidak boleh
dipandang mudah. Apa akan terjadi sekiranya ia benar-benar dapat membinasakan
sistem operasi sesebuah rektor nuklear? Hanya masa yang akan menentukannya.
Teknologi maklumat disalahgunakan oleh sesetengah gulungan yang akan membawa
kehancuran.
Kesan bahan radioaktif terhadap kesihatan manusia merupakan kesan langsung
yang memudaratkan manusia. Peningkatan penyakit barah dan kerosakan genetik
manusia menjadi masalah yang besar di bidang perubatan. Kajian menunjukkan
terdapat peningkatan bayi yang diserang penyakit leukaemia di kawasan-kawasan
yang berhampiran dengan loji nuklear di Britain dan Perancis. Selain daripada
itu bahan radioaktif seperti iodine-129 boleh menyebabkan kelenjar tiroid
pada manusia mengalami kerosakan. Kerosakan kelenjar tiroid akan menjejaskan
pertumbuhan kanak-kanak dan menjejaskan kecacatan mental.
Blok-blok kuasa dunia akan menjurus kepada kekuatan nuklear yang dikuasai oleh sesebuah negara. Terdapat anggapan yang menyatakan hanya dengan kuasa nuklear sahaja sesebuah negara itu akan dihormati.
Kos yang dikeluarkan untuk menjanakan kuasa elektrik tidak setimpal dengan beban yang akan ditanggung oleh seluruh manusia di dunia ini sama ada secara langsung atau tidak secara langsung. Rakyat terpaksa menanggung kos pembinaan teknologi nuklear selain daripada terpaksa menanggung kos kesengsaraan yang di sebabkan oleh bencana daripada nuklear. Rakyat akan menanggung kos rawatan kesihatan yang disebabkan oleh pencemaran oleh nuklear.
Teknologi nuklear telah menyebabkan berlakunya jenayah pengintipan ke atas sesebuah negara. Pada 28 April 1999, pihak Amerika Syarikat mendakwa China telah mencuri sebahagian besar rahsia nuklearnya. Sebahagian besar data rahsia Amerika Syarikat telah dapat dicuri melalui sistem komputernya. Apa yang akan berlaku seterusnya? Mungkinkah akan berlaku sabotaj? Apa yang jelasnya ialah perselisihan antara dua kuasa besar ini dapat mengganggu keselamatan dunia. Pengeboman Kedutaan China di Belgrade, Korisa pada 7 Mei 1999 oleh tentera NATO yang diketuai oleh Amerika Syarikat akan memburukkan lagi keadaan.
Setelah melihat kemusnahan-kemusnahan akibat daripada industri nuklear,
manusia sejagat perlulah menghalang perkembangannya. Ada banyak lagi kaedah-kaedah
yang boleh dimajukan untuk menjana kuasa elektrik. Kuasa angin, kuasa solar,
kuasa hidro elektrik, bio-gas, geo-termal dan ombak perlu untuk dimajukan.
Kemajuaan yang hendaklah dikecapi hendaklah kemajuan yang mesra alam. Walau
bagaimana pun, pilihan adalah di tangan kita.
Bibliografi